Beeldhouwers hebben diverse materialen tot hun beschikking. De meest gangbare materialen zijn klei, gips, brons, glas, hout, beton en natuursteen. Vele beeldhouwwerken zijn dan ook vervaardigd uit een van deze materialen. Minder bekend is het vervaardigen van beelden uit ivoor. Echter, in de voorhistorische beschavingen was het heel gewoon om beeldjes te vervaardigen uit ivoor. Maar ook in de hedendaagse, meer primitieve culturen zien we dit gebruik terug. De Inuït bevolking uit Groenland maakt bijvoorbeeld graag gebruik van het ivoor van de walrus om er de meest fraaie beelden van te maken.
Slagtanden
Ivoor is een natuurlijk organisch materiaal. Het is afkomstig van de slagtanden van bepaalde dieren, zoals olifanten, nijlpaarden en walrussen. In Siberië gebruikt men zelfs het fossiele ivoor van de legendarische mammoet, hoewel dit ivoor vaak donkerder van kleur is. Ivoor is eigenlijk gewoon tandbeen, ook wel dentine genoemd. Het is een hard en duurzaam materiaal en voelt heel aangenaam aan. Dat is misschien een van de redenen waarom bepaalde beeldhouwers de voorkeur gaven aan dit elegante materiaal. Aan de andere kant zijn er kunstenaars die dit materiaal weigeren te gebruiken vanwege het feit dat de dieren speciaal zijn gedood om het ivoor te kunnen verkrijgen.
Ivoorsnijwerk
Om het ivoor te kunnen vormen zoals de kunstenaar dat in gedachten heeft, is het nodig het vaste materiaal te bewerken door het uit te snijden. Hiervoor gebruikt de kunstenaar voornamelijk scherpe werktuigen. Vervolgens kan het ivoren kunstwerk worden verfijnd door het te polijsten. Op deze manier is het mogelijk om uit ivoor prachtige sculpturen en ornamenten te vervaardigen.
Bloeiperiode
Toen de Noormannen omstreeks de 11e eeuw vaste voet aan de koude grond kregen in Groenland (ze moeten behoorlijk warme schoenen aan hun voeten hebben gehad), begon de handel in walrusivoor in West-Europa op gang te komen. Destijds was ivoor een zeer gewaardeerd materiaal, waar men graag religieuze beelden uit vervaardigde. Ook stukken van het schaakspel werden uit ivoor gesneden. De ivoorsnijkunst beleefde haar hoogtijdagen in de 14e eeuw van onze jaartelling. Na deze bloeiperiode viel de handel in walrusivoor stil en begon men langzaamaan de voorkeur te geven aan houtsnijwerk.
Barok
In de 17e eeuw kwam er een nieuwe toevoer van ivoor naar West-Europa. Dit keer kwam het materiaal van de olifanten uit Afrika. Destijds was de barokstijl de grote trend in Europa en dat betekende dat een overdaad aan vorm en weelderige ornamenten toonaangevend waren. Tegenwoordig zien we dit terug bij banketbakkers. Indien we een taart bestellen is die vaak rijkelijk versierd. Ivoor was natuurlijk een zeer geschikt materiaal voor deze barokke beeldhouwkunst en omdat het wederom ruim voorhanden was, kende de ivoorsnijkunst in deze tijd een heropleving.
Moderne ivoorsnijkunst
Tegenwoordig zijn ivoren sculpturen zeer schaars, omdat het materiaal een omstreden grondstof is vanwege het dierenleed. Een van die schaarse sculpturen is de mysterieuze sfinx van de Belgische beeldhouwer Charles Vanderstappen (1843-1910). Dit kunstwerk is vervaardigd uit zowel ivoor als zilver. Het kunstwerk is te bewonderen in het Museum Kunst & Geschiedenis te Brussel.
